Związek Harcerstwa Polskiego poza granicami Kraju

50-LECIE CHORĄGWI  HARCERZY

w KANADZIE

 1953 - 2003

HISTORIA

POCZĄTKI

Początki pracy harcerskiej w Kanadzie należy szukać w latach 30-tych ubiegłego stulecia, kiedy przy parafiach i społecznych polskich stowarzyszeniach powstały pierwsze jednostki harcerskie.  Polacy skupiali się w tym czasie głównie na zachodzie Kanady i w większych miastach prowincji Ontario i Quebec.  Kolebką ZHP w Kanadzie jest Winnipeg, gdzie pierwsza drużyna Harcerzy została założona przez dha Franka Zapotocznego.  Następne jed-nostki organizują się w Toronto, gdzie wśród pierwszych kierowników pracy harcerskiej wspomnieć należy ks. Klitę, drużynowego drużyny harcerzy i ks. phm. Jana Sajewicza, drużynowego gromady zuchowej.

Harcerstwo zaczęło rozwijać się w innych ośrodkach i tak powstały nowe jednostki w Winnipeg, Brandon, Montreal, Toronto i Hamilton.  Przed wybuchem II-giej Wojny Światowej istniało już 31 gromad i drużyn (harcerzy i harcerek).  Wszystkie jednostki zarejestrowane były w Boy Scouts of Canada i Girl Guides of Canada.  W drużynach polskich starano się o utrzymanie języka polskiego, a w programach kładziono duży nacisk na wiadomości o Polsce, zwyczajach, tańcach ludowych i piosenkach.

Wydział zagraniczny ZHP w Polsce starał się o współpracę z jednostkami w Kanadzie i pomagał poprzez nadsyłanie materiałów szkoleniowych.  Ponadto wydelego-wano szereg instruktorów z Polski do pomocy działającym tu kierownikom pracy.  Pierwszym instruktorem z Polski był hm. Dziekoński, następnie przyjechał hm. Leszek Domański, a na rok przed wojną hm. Franek Głogowski.

Planom większego rozwoju Harcerstwa w Kanadzie przeszkodziła wojna.  Nie doszły do skutku planowane kursy dla kierowników pracy i nowe jednostki harcerskie.  Praca harcerska na okres wojny prawie ustała.

Początki działalności harcerskiej w Kanadzie po zakończeniu wojny przypadają na rok 1948.  W tym to roku przyjechał do Kanady dh hm. Wiktor Szyryński, mianowany przez naczelnictwo ZHP Delegatem w Kanadzie.  Prof. dr. Wiktor Szyryński sprawował swą funkcję delegata do 1958r., kiedy to sam ustąpił z funkcji widząc, że praca harcerska jest już zorganizowana i rozwija się pomyślnie.  W czasie sprawowania swej funkcji brał czynny udział w akcjach letnich, kursach i konferencjach instruktorskich, zawsze chętnie służył pomocą czy radą.

W pierwszych latach po zakończeniu II-giej Wojny Światowej, rozpoczyna się napływ nowej Polskiej emigracji do Kanady.  Wśród niej znajdują się instruktorki, instruktorzy oraz harcerki i harcerze z Anglii, Afryki, Indii, Libanu, Niemiec, Szwecji, Armii Polskiej na zachodzie oraz Armii Krajowej którzy mają w sercach głęboko zakorze-nione idee harcerskie.  Oni to zaczynają wskrzeszać ruch harcerski w Kanadzie.

W roku 1948 odradzają się jednostki harcerzy na terenie Montreal'u.  Dh Mietek Rewers organizuje drużynę  Harcerzy im. Hetmana S. Czarneckiego, a w 1950r. w dzielnicy Frontenac zastęp wędrowników "Błyskawica".

W roku 1951 na wniosek Delegata Naczelnictwa ZHP w Kanadzie, Naczelnik harcerzy mianuje Komendanta harcerzy hm. Stefana Czerwińskiego.  W pracy organi-zacyjnej pomaga mu przybyły ze Szwecji phm. Kazimierz Szmelter.  Istniejące Kręgi Starszoharcerskie w prowincji Ontario, a szczególnie Krąg "Tatry", są inicjatorami i pomagają w powstaniu jednostek harcerskich i gromad zuchowych.  W maju powstaje w Toronto 1-sza Drużyna Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki.  Pierwszymi drużyno-wymi byli: S. Krajewski, J. Pankiewicz i J. Gołas.  W październiku 1952 roku z inicjatywy dha Bogdana Wło-darczyka powstaje w St. Catharines 4-ta Drużyna Harcerzy.

Latem 1952r. harcerze rozbili pierwszy obóz pod namiotami na terenie dh F. Gryszkówki w North Hatley, P.Q.  Komendantem obozu był hm. S. Czerwiński.  Odbyła się tam także kolonia zuchowa męsko-żeńska.  Powstają nowe jednostki harcerskie w Montreal'u, Toronto, St. Catharines i Windsor.

Drugi obóz i kolonia zuchowa odbyła się nad rzeką Św. Wawrzyńca w miejscowości Gananoque.  Zgromadziło się tam 55 harcerzy i 22 zuchów.  Komendantem obozu był hm. Stanisław T. Orłowski.  Do pomocy w wykonaniu programu pomagało okresowo wielu instruktorów.  Szko-lenie jak i program stały na dużym poziomie.  Z obozu na-grano specjalną audycję i przez CBC była transmitowana do Polski.

Hm. S. Czerwiński ustępuje z funkcji Komendanta harcerzy a na jego miejsce Naczelnik Harcerzy w Londynie z dniem 26 sierpnia 1953 roku mianuje Komendanta Chorągwi

Wizyta Przewodniczącego ZHPpgK hm Z. Szadkowskiego, 1958r.

Harcerzy hm. S. T. Orłowskiego.  Datę tą uważamy za oficjalne rozpoczęcie zorganizowanej pracy Chorągwi Harcerzy w Kanadzie.  Druh Komendant  w krótce orga-nizuje skład Komendy Chorągwi Harcerzy i wprowadza podwaliny administracji.  Zostaje przeprowadzony podział terenowy na dwa hufce: w Montreal'u - "Orlęta" (hufcowy: hm. Kazimierz Milej), Toronto - "Karpaty" (hufcowy: phm. Jerzy Więckowski), oraz obwód zachodni podlegający bezpośrednio Komendzie Chorągwi.  Dokonano pierwszą rejestrację starszyzny harcerskiej.  Od tego czasu hufce organizują po raz pierwszy własne obozy i kolonie.

DALSZY ROZWÓJ JEDNOSTEK HARCERSKICH CHORĄGWI HARCERZY

Jesienią 1953 roku powstaje zastęp wędrowników w Ottawie, Ont., zastęp organizuje i prowadzi dh W. Wrażej.

Wiosną 1954 roku formuje się zastęp harcerzy w Niagara Falls, zastęp przyjeżdża na zbiórki 4-tej D.H.  Jesienią 1954r. dh B. Włodarczyk przekazał zatęp druhowi T. Kordowskiemu.  Powstaje 7-ma D.H. pod nazwą Żwirki i Wigury.

W roku 1954 powstaje zastęp harcerzy w Welland.  Harcerze przyjeżdżają na zbiórki 4-tej D.H. w St. Catharines; zastęp prowadzi dh J. Reczyński.  W roku 1955 zastęp zamienia się na drużynę pod nazwą Hetmana S. Zółkiews-kiego, Drużynę prowadzi dh S. Podkowiński.

W roku 1954 w Windsor powstaje zastęp harcerzy.  Zastęp prowadzi dh O. Różycki.

W 1954 roku w mieście Hamilton dh W. Orzechowski organizuje drużynę harcerzy im. Św. Andrzeja Boboli.

W roku 1955 w Edmonton, Alberta, dh J. Gołas organizuje drużynę harcerzy im. Józefa Piłsudskiego.

W 1956 roku powstaje harcerstwo w Calgary, Alberta.  Harcerstwo prowadzi dh E. Samek.

W roku 1957 w Sudbury, Ontario, powstaje drużyna harcerzy prowadzona przez dha K. Gużkowskiego.

Dh phm A. Jankowski, hufcowy hufca “Karpaty” przyjmuje przyrzeczenie.

 Jesienią 1959 roku powstaje jednostka harcerska w Vancouver.  Prowadzi dh F. Siudut.

 W roku 1959 powstają jednostki harcerskie w Kingston.  Prowadzi dh J. Kosiński.  Dzięki staraniom ks. Kamińskiego w roku 1959 powstaje zastęp harcerzy w Chatham.

 Wiosną 1960 roku w Oshawa, Ontario, powstają jednostki harcerskie.  Drużynę prowadzi dh Wacław Zan-kowicz.

 Ponieważ harcerstwo na zachodzie Kanady zaczęło się rozwijać w różnych miastach, zaistniała potrzeba powołania następnych Hufców:

Rok 1959-ty - Hufiec "Pomorze" w Edmonton, Alberta, którego hufcowym został mianowany phm. J. Leśniewicz.

Młodzież harcerska podczas obozu.

Rok 1961-szy - Hufiec "Gdańsk" w Winnipeg, Manitoba, którego hufcowym został mianowany phm. A. Gutkowski.

Rok 1969-ty - Hufiec "Pieniny" w Hamilton, Ontario, którego hufcowym został mianowany hm. T. Kasprzyk.

Rok 1985-ty - Hufiec "Morskie Oko" w Vancouver, B.C., którego hufcowym został mianowany phm. K. Stec.

Ponieważ pod koniec lat 1950-tych powstają nowe Hufce, szczepy, drużyny oraz gromady zuchowe, zaszła potrzeba zakupu mundurów, sprawności i tym podobnych rzeczy.  W styczniu 1961 roku Komenda Chorągwi powołuje do życia składnicę harcerską.  Pierwszym kierownikiem składnicy zostaje mianowany phm. S. Brodzki.

STANICE

KASZUBY, Ontario

STANICA "KARPATY"

 W 1953 roku O. Rafał Grzondziel, Franciszkanin i zarazem harcerz, przybył do Barry's Bay odwiedzić swego przyjaciela.  Postanowił założyć wśród Kaszubów Katolicki Ośrodek Młodzieżowy, a harcerstwu udzielić pomocy w przyszłych obozach.  Wielu instruktorów, przybyłych w od-wiedziny do hm. ojca Grzondziela, wyraziło opinię, że okolice Barry's Bay są wymarzonym miejscem na przyszłe obozy i kolonie harcerskie.  Przyjechał także zastęp harcerzy z obozu z Gananoque.  Jednakże, bez wątpienia, nazwać można kręgi starszoharcerskie pionierami ruchu harcerskiego w tej okolicy.  W 1952r. we wrześniu w Wilnie odbył się Złaz Starszoharcerski i spotkanie instruktorskie, a rok później Złaz na farmie O. Rafała i obozy "Orlej Perci".  Pomogli oni także O. Rafałowi wybudować śliczną kaplicę, która łączy w wspólnej modlitwie co niedzielę Kaszubów, harcerstwo, rodziców oraz właścicieli okolicznych domów letnich.

W roku 1954 okolice Barry's Bay gościły obozy harcerskie a na farmie O. Rafała przeprowadzono pierwszą Kolonię Zuchów.  Rok później w 1955r. na zebraniu rodzicielskim w Toronto, zawiązuje się Komitet Rozbudowy Ośrodków Harcerskich, którego celem było zakupienie ziemi, zbudowanie i zagospodarowanie Ośrodka Harcer-skiego.  Zapoczątkowano zbiórkę funduszów wśród społe-czeństwa polonijnego.  Już tego roku zbudowany został główny budynek, w którym 69 zuchów spędza 4-ro tygod-niowe kolonie.  W latach następnych powstaje lodownia, jadalnia, wspólny dla harcerek i harcerzy szpitalik, baraki mieszkalne i inne gospodarcze urządzenia.  Wokoło stanicy rozbijają się namioty na letnie obozy harcerzy.

 Stanica "Karpaty" to dzieło trudu, pracy i wspólnego ogromnego wysiłku Harcerstwa, Kół Przyjaciół harcerstwa, Komitetu Rozbudowy Ośrodków, rodziców i sympatyków naszego ruchu.  Na początku jej budowy, od wczesnej wiosny do późnej jesieni stukały siekiery i młotki.  Ochotnicze wyprawy robocze stają się miłym wspo-mnieniem dla wielu instruktorów i przyjaciół Harcerstwa.  Na terenie stanicy powstało też, w późniejszym okresie, zabudowanie Szczepu harcerzy “Giewont”.

ST. AGATHE, P.Q.

OŚRODEK HARCERSKI “GNIEZNO”

Wspólna myśl rodziców, KPH oraz grona instruktorskiego zakupienia terenów dla harcerstwa w Montreal’u wyłoniła się na pierwszym obozie Hufca “Orlęta” w North Hatley.  Zbiórki pieniężne wśród miejscowej polonii zapewniły przewidziane plany I już w połowie maja 1955r. został zakupiony teren liczący 105 akrów z dostępami do dwóch jezior.  Jedno nazwano “Morskie Oko”, położone dość wysoko, w otoczeniu uroczej przyrody, zamknięte jest górami, a cięższe i większe “Gopło” służy jako miejsce kąpieli.  W latach 1956 I 1957 powstają zabudowania dla zuchów, obszerna kuchnia oraz jadalnia, która w dnie deszczowe służyła dla wszystkich jako miejsce zebrań i kominków.  Ośrodek “Gniezno” służył Hufcom Harcerzy “Orlęta” i Hufcowi harcerek “Ogniwo” w organizowaniu akcji letnich, kursów szkoleniowych, okolicznościowych spotkań instruktorów i młodzieży harcerskiej oraz członków kół przyjaciół.  Każdego roku w czerwcu lokalne Koło AK urządzało tam tradycyjne “wianki”, aby w Noc Świętojańską gromadzić duże grono rodziców, gości z Montreal’u i jego okolic.  “Gniezno” spełniło dobrze swoje posłannictwo, lecz niestety z powodu kłopotów finansowych, rozprawy sądowej i nieporozumienia w jego kierownictwie, zostało sprzedane w 1972r.

Poczty sztandarowe.

EDMONTON, Alberta

STANICA "KOPERNIK"

Harcerstwo w Edmonton powstało już w 1955r. i rozwinęło się bardzo szybko dzięki pracy osiadłych tam wybitnych instruktorów i przyjaznej dla naszego ruchu Polonii.  Zawdzięczając ofiarnej pomocy parafii, KPH i stowarzyszeń polskich zostanie wybudowana niedaleko od Edmonton stanica, aby zaspokoić potrzeby rozwijających się Hufca Harcerzy "Pomorze" i Hufca Harcerek "Młody Bór".  Na zalesionym terenie powstaje budynek o zaszczytnej nazwie "Kopernik".  Nowoczesnie zaprojektowany, jest zapleczem akcji letnich obu hufców i miejscem zebrań KPH.  W roku 1972 poświęcił go ks. kard. Władysław Rubin.

SZKOLENIE INSTRUKTORSKIE CHORĄGWI

Rok 1954 zapisał się w historii Chorągwi Harcerzy zorganizowaniem i przeprowadzeniem pierwszego kursu drużynowych w ośrodku harcerskim na Ontaryjskich Kaszu-bach.  W następnych latach hufce organizują kursy druży-nowych w swoim zakresie.  Ponieważ większość jednostek harcerskich znajduje się w Ontario, kursy szkoleniowe odbywają się przeważnie na Kaszubach, organizowane przez referaty szkoleniowe Chorągwi Harcerzy.

Kursy Instruktorskie, drużynowych ogólno kana-dyjskie Chorągwi Harcerzy odbywały się w różnych pro-wincjach Kanady.

1968 r. - Góry Skaliste i Vancouver

1971 r. - Kurs Drużynowych w Whistler, B.C.

1972 r. - Kurs szkoleniowy w Halifax, N.S., połączony z wycieczką po Nowej Szkocji.

1974 r. - Obóz szkoleniowy w Kootney Plains, Alberta.

1981 r. - Kurs phm. i drużynowych w Whiteshell, Manitoba. 1992 r. - Kurs drużynowych i przewodników "Barwy Świtu" na Ontaryjskich Kaszubach.  

2002 r. - Kurs phm, przewodników, drużynowych, oraz wodzow zuchowych pod nazwa "Niedzwiedzi Szlak" w Garner Lake, Alberta.

1995 r. - Kurs drużynowych i przewodników "Górskie Jodły" w Górach Skalistych.

1999 r. - Kurs drużynowych i przewodników "Szlakiem Lilijki", Kaszuby, Ontario.

Poza kursami kształcenia drużynowych i przewod-ników w Kanadzie, Chorągiew Harcerzy bierze udział w Światowych Kursach Szkoleniowych Podharcmistrzów i Harcmistrzów pod nazwą "Kadra 2000".

Pierwszy Światowy kurs "Kadra 2000"  odbył się w Londynie, oraz w St. Briavels, Anglia w roku 1989.  

2005 r. - Światowy  kurs harcmistrzowski na stanicy Hufca Pomorze "Kopernik" w Albercia. 

Drugi Światowy kurs “Kadra 2000”.

Drugi Światowy kurs "Kadra 2000"  odbył się w Toronto oraz na Ontaryjskich  Kaszubach w roku 1992.

Trzeci Światowy kurs "Kadra 2000"  odbył się w Londynie, oraz w Barnswood, Anglia, rok 1994.

Czwarty Światowy kurs kształcenia instruktorów "Kadra 2000"  odbył się w Hoover Centre, USA w 1996 r.

W roku 1998 odbył się piąty z kolei kurs "Kadra 2000"  po raz drugi na naszych Ontaryjskich Kaszubach – kurs hm. “Orla Perć” i kurs phm. “Orli Harc”.

Warto w tym miejscu wspomnieć że od wielu lat kursy przewodników oraz drużynowych są organizowane i prowadzone przez młodych instruktorów, naszych wycho-wanków, którzy brali udział w kursach organizowanych przez Komendę Chorągwi.

Piąty Światowy kurs “Kadra 2000”, 1998 r.

 Prace i akcje Chorągwi Harcerzy koncentrowały się w kierunkach:

-         Tworzenie nowych jednostek na terenie Kanady.

-         Kształcenie drużynowych, wodzów zuchowych i instruktorów.

-         Organizacja konferencji kształceniowych, sprawozdawczych oraz wyborczych.

-         Udział w organizowaniu i pracach przygotowawczych zlotów, zjazdów, zbiórek finansowych, akcji propagan-dowych, oraz innych imprez w ramach Okręgu ZHP Kanada.

-         Akcje pomocy Polsce.

Chorągiew Harcerzy bardzo ściśle współpracowała z Chorągwią Harcerek organizując wspólne zajęcia na kursach, zlotach, oraz obozach kształceniowych.

W roku 1985 została stworzona w Ontario Drużyna Instruktorska "Pasieka".  Zadaniem drużyny jest wymiana pomysłów w dalszym kształceniu instruktrów, pomoc w układaniu programów kursów oraz współpraca z innymi organizacjami.

KURSY PHM., PWD., DRUŻYNOWYCH i WODZÓW ZUCHOWYCH

1958 - kurs drużynowych - ośrodek szkoleniowy, Kaszuby     

1959 - kurs drużynowych i phm. – Kaszuby     

1962 - odprawy szkoleniowe drużynowych i phm. - Toronto

1963 - kurs drużynowych - So-Ho-Mish, Ontario

1964 - kurs drużynowych i pwd. – Toronto     

1965 - kurs phm. i pwd. – Kaszuby                 

1967 - kurs drużynowych i pwd. – Kaszuby    

1968 - odprawa szkoleniowa na pwd. i phm. – Oshawa           

1969 - kurs drużynowych dla Winnipeg'u i Edmonton'u - Kaszuby

1970 - odprawa szkoleniowa instr. oraz kierowników pracy harc.

1971 - kurs phm. – Kaszuby                           

1978 - kurs drużynowych - Alberta                                         

1980 - kurs drużynowych i phm. - Kaszuby

1983 - kursy phm., pwd., drużynowych, wodzów zuchowych

1985 - odprawa kierowników pracy w Ottawa i na Kaszubach

1986 - kurs drużynowych w pobliżu London, Ontario

1987 - odprawa szkoleniowa Hufca "Karpaty" - Toronto         

1988 - odprawa szkoleniowa drużynowych - Toronto

1989 - kurs drużynowych – Sudbury               

1992 - kurs wodzów zuchowych – Toronto     

1992 - kurs drużynowych i pwd. - "Barwy Świtu" – Kaszuby

1995 - kurs drużynowych, pwd. oraz wodzów zuchowych “Górskie Jodły” w Stoney Indian Park, Alberta. Kurs zaszczycił swoją obecnością Arc. Szczepan Wesoły.

1997 - kurs drużynowych “Aurora Borealis”– Sudbury,

1999 - kurs drużynowych i pwd. „Szlakiem Lilijki”– Kaszuby. 

2002 - kurs drużynowych „Niedzwiedzi Szlak” na stanicy Hufca Pomorze „Kopernik” w Albercie

2005 - kurs drużynowych, pwd. i phm na stanicy Hufca Pomorze „Kopernik” w Albercie

W tym miejscu warto nadmienić że na każdym kursie brali udział instruktorzy którzy poświęcali swój czas aby pomagać w prowadzeniu kursów, odpraw oraz wyjazdów do innych prowincji w Kanadzie.

Odprawa szkoleniowa, 1962 r.

Kurs w Thunder Bay, 1983 r.

Kurs “Barwy Świtu”, Kaszuby, 1992 r.

UDZIAŁ CHORĄGWI HARCERZY w ŚWIATOWYCH ZLOTACH ZHPpgK

Związek Harcerstwa Polskiego działającego poza granicami Kraju, wierny swej tradycji, zwołuje co sześć lat Światowe Zloty harcerstwa, na które zjeżdżają się harcerki, harcerze, starsze harcerstwo oraz przyjaciele harcerstwa z czterech kontynentów.

Zloty światowe mają na celu wzajemne poznanie się, wykazanie umiejętności harcerskiego życia polowego oraz zapoznanie ogółu z dorobkiem harcerstwa działającego poza granicami Polski.

Pierwszy Światowy Zlot Harcerstwa odbył się w 1969-tym roku we Włoszech na Monte Cassino z okazji 25-cio lecia bitwy o Monte Cassino.

Drugi Światowy Zlot Harcerstwa odbył się w 1976-tym roku w Kanadzie, Ontario na Kaszubach.  Komen-dantem Zlotu Harcerzy został mianowany hm. S. Podko-wiński.

W 1982 roku odbył się Trzeci Światowy Zlot Harcerstwa w Belgii w miejscowości Comblain-la-Tour.  W zorganizowanej po Zlocie autobusowej wycieczce 7 krajów Europy, braliśmy udział w ognisku harcerskim z Ojcem Św., w jego letniej rezydencji Castelgandolfo.

Czwarty Światowy Zlot Harcerstwa odbył się w 1988 roku w Stanach Zjednoczonych w miejscowości Rising Sun, Maryland.

W sierpniu 1994-go roku miał miejsce Piąty Światowy Zlot Harcerstwa w Anglii w Clumber Park.

Zlot “Kaszuby 1976”.

Zlot w Comblain-la-Tour, 1982 r.

VI-ty Światowy Zlot Harcerstwa odbył się po raz drugi w Kanadzie w miejscowości Acton, Ontario.  Komen-dantem Zlotu Harcerzy był hm. A. Mahut.

W tym miejscu trzeba zaznaczyć że na każdym Światowym  Zlocie, Chorągiew Harcerzy w Kanadzie była licznie reprezentowana.  

ZLOTY w OKRĘGU KANADYJSKIM

1960 - Zlot 50-lecia ZHP - Kaszuby, Ontario

1966 - Zlot Milenijny Polski Chrześcijańskiej – Kaszuby, Ontario

1967 - Zlot 100-lecia Kanady - Kaszuby, Ontario

1970 - Zlot 60-lecia ZHP oraz 100-lecia Manitoby – White Shell, Alta.

1979 - Zlot 20-lecia Harcerstwa w Vancouver – Golden Ears, B.C.

1984 - Zlot 25-lecia Harcerstwa nad Pacyfikiem – Cultus Lake, B.C.

UDZIAŁ CHORĄGWI w INNYCH ZLOTACH

1974 – Zlot 25-lecia ZHP w USA – Pensylwania

1985 – Zlot 75-lecia ZHP w Australii (z Kanady 4 harcerzy)

1991 – Zlot w Olsztynie, Polska, oraz spotkanie z Ojcem Św. Janem Pawłem II w Częstochowie.  

2004 - Zlot Szare Szeregi” ktory odbyl sie w Polsce

WYDAWNICTWA

Od początku powstania Komendy Chorągwi harcerzy rozwija się akcja wydawnicza, spowodowana brakiem podręczników, regulaminów, opracowań metody harcerskiej, szkolenia, wiadomości kronikarskich.  Instruktorzy Komen-dy, na prymitywnych w tych czasach powielaczach, wy-dawali śpiewniki, wymagania na stopnie i sprawności, książki dla drużynowych.  Ta ostatnia pozycja wymaga na specjalne podkreślenie, gdy w latach 1963 – 1965 wydano starannie opracowaną książkę drużynowego, która zawierała wszystkie zasadnicze wiadomości potrzebne dla prowa-dzenia tej podstawowej jednostki harcerskiej.  Książka o perforowanych stronach (można było dołączać nadesłane kartki) zawierała działy administracyjne drużyny, szko-leniowe, metodyczne, obrzędowość, wychowanie narodowe, itp.

Z różnych okazji ukazywały się jednodniówki jednostek harcerskich oraz nakładem Komendy Chorągwi Harcerzy wydano “Regulamin i przepisy Związku Harcer-stwa Polskiego pgK”. 

Nie wielu z nas pamięta, że Komenda Chorągwi Harcerzy zapoczątkowała w styczniu 1955r. wydawanie stałego periodyka pod nazwą “Wici Harcerskie” i tego roku ukazało się 9 numerów tego pisma, a numer 10-ty był już wspólną redakcją Komend Harcerek i Harcerzy.

Obecnie “Wici Harcerskie Kanady” są oficjalnym organem prasowym Zarządu Okręgu ZHPpgK w Kanadzie i mogą się poszczycić 168 numerów wydawnictw.

INSTRUKTORZY HARCERSCY w SŁUŻBIE POLONII

Instruktorzy, wychowani od wczesnych lat swej młodości w duchu ideologii harcerskiej, przekazywali te wartości pokoleniom młodzieży, prowadząc jednostki, kursy szkoleniowe czy też sprawując funkcje na różnych szczeblach w hufcach lub Komendzie Chorągwi Harcerzy.  Swoją służbę pełnili w oparciu o Przyrzeczenie i Prawo Harcerskie, służbę Bogu, Polsce i Bliźnim.

Nic też dziwnego, kiedy po wojnie wielu instruk-torów harcerskich znalazło się w Kanadzie, wychowani przez Harcerstwo przekazywali swoje ideały nie tylko w szeregach ZHP w Kanadzie, ale praca dla bliźnich wciągała ich w członkostwo licznych organizacji polonijnych. Trudno wymieniać wszystkie organizacje, gdzie na czołowych stanowiskach pracowali harcerze dla dobra wspólnoty polonijnej i Kanady.  Pięciu instruktorów naszej Chorągwi byli Prezesami Zarządu Głównego Kongresu Polonii Kana-dyjskiej.  Inicjowali porozumienie osadnictwa polskiego w świecie pod nazwą Rady Polonii Świata, byli prezesami, czy też członkami Zarządów Głównych czołowych organizacji polonijnych, stowarzyszeń weterańskich, Nauczycielstwa Polskiego, instytucji charytatywnych, wydawnictw praso-wych, rad parafialnych, itp.

Wkład harcerstwa w życie społeczne Polonii jest na-prawdę imponujący.  Możemy z pewnością być z tego dum-ni.

ZAKOŃCZENIE

W roku 2004 Chorągiew Harcerzy w Kanadzie obchodzi 50-lecie swojej działalności.  Ten złoty Jubileusz pracy harcerskiej trudno nam było przedstawić w tak krótkim opracowaniu.  Staraliśmy się nie wymieniać naz-wisk instruktorów, czy też działaczy i przyjaciół naszego ruchu w obawie, że możemy pominąć kogoś, a przecież tak wielu zasługuje na uznanie i wyróżnienie.

Niech pamięć o tych wszystkich osobach, których wielu już odeszło na “Wieczną Wartę”, ich przykład poświę-cenia i wkład pracy w rozwój naszej Chorągwi Harcerzy, wychowaniu pokoleń następców, pozostanie w naszych ser-cach i pamięci, oraz będzie wzorem i zachętą do dalszego rozwoju naszej Organizacji.

CZUWAJ!

Kapliczka na Kaszubach                                        Pomnik Szarych Szeregów na Kaszubach.

Nasze Kaszuby.

KOMENDANCI CHORĄGWI HARCERZY w KANADZIE